Hiện nay trên mạng xã hội nhiều chị em đang rỉ tai nhau về việc các chế độ ăn uống lành mạnh, dinh dưỡng và các chế độ ăn không protein động vật. Trong các chế độ ăn này đều khuyến khích việc thay đổi các loại sữa công thức, sữa động vật sang các loại sữa hạt. Vậy sữa hạt liệu có tốt hay không mà được nhiều người khuyến khích dùng vậy.. Cùng tìm hiểu nhé!
1.Sữa hạt là gì?
Sữa hạt (hay sữa thực vật) là một thức uống được làm từ các hạt giàu chất dinh dưỡng như: yến mạch, hạnh nhân, óc chó,… Trong sữa hạt có chứa nhiều dưỡng chất như: protein, chất béo, vitamin, chất xơ và các khoáng chất có lợi cho sức khỏe.
Theo thành phần dinh dưỡng của các loại hạt, sữa hạt được chia làm hai nhóm là:
- Sữa hạt giàu chất béo, đạm: Làm từ các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, các loại đậu…
- Sữa hạt ngũ cốc: Làm từ yến mạch, gạo lứt, khoai lang, ngô…
Khi chế biến một số loại sữa hạt, có thể ngâm hạt để làm lên men hoặc nảy mầm, giúp giảm thiểu tối đa các thành phần có hại, tăng thêm hương vị và nhất là có thể tăng thêm giá trị dinh dưỡng.
2.Sữa hạt có những tác dụng gì?
Sữa hạt mang tới cuộc sống lành mạnh không chỉ cung cấp nguồn dinh dưỡng dồi dào và có lợi cho sức khỏe người sử dụng mà còn chứa nguồn đạm (protein) dồi dào, giúp cơ thể luôn khỏe khoắn và tràn đầy năng lượng.
Đặc biệt, sữa hạt còn được xem là nguồn dinh dưỡng thơm ngon, dễ uống, phù hợp với nhiều độ tuổi và dùng được cho cả những người không dung nạp được lactose có trong sữa động vật ví dụ sữa bò.
Ngoài ra các loại sữa hạt ví dụ như sữa óc chó đang được nhiều người tiêu dùng theo đuổi còn có lợi ích giúp ngừa lão hóa, ổn định đường huyết và hệ tim mạch, hạt dẻ lại cung cấp lượng vitamin C dồi dào, giúp cơ thể tăng sức đề kháng và sức khỏe hệ miễn dịch, cơ thể linh hoạt, năng động.
Omega và protein được tìm thấy trong các loại hạt, đặc biệt là hạt óc chó, mắc ca là dưỡng chất quan trọng của hệ thần kinh trung ương, giúp dẫn truyền xung thần kinh, phát triển trí não cho bé và cải thiện trí nhớ, kích thích khả năng tư duy. Sữa hạt thích hợp sử dụng cho phụ nữ mang thai để phát triển trí não của bé hoặc dùng cho trẻ em đang trong thời kỳ phát triển trí não, thi cử.
Một số loại sữa hạt bổ sung vitamin A, D3, E, hợp chất iso-flavones (có trong đậu nành) giúp bảo vệ và cải thiện thị lực, phát triển chiều cao và cân bằng nội tiết tố estrogen cho phái nữ, giúp bạn làn da tươi trẻ, mịn màng và tăng số đo vòng 1 hiệu quả.
Ngoài ra, các loại sữa hạt cũng giúp cải thiện lượng đường trong máu, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu sắc, hỗ trợ quá trình đông máu, giúp vết thương nhanh được cầm máu.
3.Nhược điểm của sữa hạt là gì?
Tuy nhiều công dụng là vậy nhưng sữa hạt không phải là thần dược, bởi vậy chúng vẫn có những nhược điểm như:
- Dù các loại hạt rất giàu chất đạm, nhưng đặc tính chung của các loại đạm thực vật là không “hoàn chỉnh” vì thường không có sự cân đối và thiếu các axit amin tối cần thiết (essential amino-acid) cho cơ thể, đặc biệt cho trẻ em đang phát triển, trưởng thành. Do đó, khi ăn nhiều đạm thực vật không cân đối cơ thể sẽ không tổng hợp được các protein cần thiết nên cơ thể khó phát triển hoàn chỉnh, cân đối,
- Cũng như các thức ăn gốc thực vật khác, sữa hạt “nguyên chất” sẽ không có vitamin B12, loại vitamin tối rất cần thiết để sinh tổng hợp huyết cầu tố, hemoglobin, Hb. Người uống sữa hạt thuần túy mà không bổ sung vitamin B12 chắc chắn sẽ bị thiếu máu nhược sắc,
- Trong sữa hạt có chứa các axit phytic sẽ gắn kết với calci, sắt, kẽm..Trẻ nhỏ uống sữa hạt sẽ bị thiếu calci, sắt, kẽm… có thể bị còi xương, thiếu máu dinh dưỡng.
Vậy nên bạn nên cân nhắc ý kiến của chuyên gia nếu muốn loại bỏ hoàn toàn sữa động vật thay thế bằng sữa bò trong chế độ ăn uống hằng ngày.
4.Một số lưu ý khi sử dụng sữa hạt
- Với con nhỏ, ba mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng trước khi dùng sữa hạt thay vì sữa công thức cho con.
- Nên kết hợp việc dùng sữa hạt và sữa động vật chứ không nên chỉ dùng hoàn toàn sữa hạt hay chỉ dùng hoàn toàn sữa động vật để tránh mất cân bằng dinh dưỡng.
- Sữa hạt giúp hỗ trợ chứ không có tác dụng chữa bệnh hay điều trị. Là thức uống phù hợp với người bị dị ứng với sữa động vật, người ăn chay, người béo phì,…
- Một câu hỏi được nhiều người thắc mắc là: “Uống sữa hạt thay bữa sáng có tốt không?” Việc uống sữa hạt thay bữa sáng là phù hợp với những người có mong muốn giảm cân, họ có thể uống sữa hạt thay 1 bữa trong ngày (có thể là bữa sáng hoặc bữa tối). Với những người không có ý định giảm cân thì không nên thay thế hoàn toàn bữa sáng bằng sữa hạt.
- Tự chế biến sữa hạt tại nhà nếu không đúng cách có thể khiến sữa mất đi hàm lượng dinh dưỡng vốn có do nấu không đúng nhiệt độ. Nếu có điều kiện bạn nên mua một chiếc máy làm sữa hạt để tự làm sữa hạt tại nhà. Các loại máy làm sữa hạt đều có các chế độ nấu sẵn, vô cùng tiện lợi và giúp bảo toàn chất dinh dưỡng vốn có của các loại hạt.
5.Những người không nên uống sữa hạt
Mặc dù có rất nhiều lợi ích nhưng không phải ai cũng nên uống sữa hạt. Một số trường hợp sau đây cần lưu ý trước khi sử dụng sữa hạt:
- Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, không nên dùng sữa hạt cho trẻ biếng ăn, nhẹ cân, trẻ suy dinh dưỡng.
- Trẻ em dưới 5 tuổi không nên cho uống sữa hạt quá thường xuyên. Như vậy sẽ khiến trẻ dễ bị thiếu hụt các vitamin, ức chế hấp thụ canxi, sắt, kẽm,…
- Người có tiền sử bị dị ứng với một số loại hạt cần cẩn trọng khi dùng sữa hạt hoặc không nên uống sữa hạt.
